Adli Sicil ve Arşiv Kaydı Sildirme Rehberi: Memnu Hakların İadesi (2025)

• 15 Aralık 2025, 15:26

Adli Sicil ve Arşiv Kaydı Sildirme Rehberi: Memnu Hakların İadesi (2025)

Adli Sicil vs. Arşiv Kaydı

Vatandaşların en çok karıştırdığı iki kavramdır.

1. Adli Sicil Kaydı (Aktif Kayıt): Hakkınızdaki ceza kesinleştiğinde buraya işlenir. Cezanızın infazı (hapis + denetimli serbestlik) bittiği gün buradan silinir. Ancak silinince yok olmaz, bir alt kademe olan "Arşiv"e düşer.

2. Adli Sicil Arşiv Kaydı (Pasif Kayıt): Sabıka kaydının "hafızasıdır". İnfaz bitse bile burada durur. İş başvurularında "Arşiv Kaydı Vardır" şeklinde görünür. Asıl mücadele burayı sildirmek içindir.

A. Memnu Hakların İadesi (Yasaklanmış Hakların Geri Alınması)

Eskiden "Memnu Hakların İadesi" diye bir karar yoktu, ceza bitince haklar gelirdi. Ancak şu anki sistemde, özellikle Devlet Memurluğu ve Seçme-Seçilme hakkı için mahkemeden "Memnu Hakların İadesi Kararı" alınması zorunludur.

Şartları (TCK m.53/1):

• Cezanın infazının (hapis süresi + adli para cezası ödemesi) tamamen tamamlanmış olması.

• İnfazın bitiminden itibaren 3 Yıl geçmiş olması. (Bu süre içinde yeni suç işlenmemeli).

• Mahkemece kişinin "hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü" kanaatine varılması.

B. Arşiv Kaydı Ne Zaman Silinir? (Kritik Süreler)

Arşiv kaydının silinmesi için kanun üç farklı süre öngörmüştür:

1. 5 Yıl Kuralı (Memnu Hakların İadesi İle): Eğer mahkemeden "Memnu Hakların İadesi" kararı alıp bunu Adli Sicil Genel Müdürlüğü'ne gönderirseniz, infazın bitiminden 5 yıl sonra arşiv kaydınız silinir. (En avantajlı yol budur).

2. 15 Yıl Kuralı (Karar Alınmazsa): Eğer hiçbir başvuru yapmazsanız, arşiv kaydı infazın bitiminden itibaren 15 yıl sonra kendiliğinden silinir. (Memnu hakları iadesi kararı yoksa).

3. 30 Yıl Kuralı (Yasaklanmış Hak Yoksa): Bazı suçlarda (örneğin yüz kızartıcı olmayan basit suçlar) yasaklanmış hak kavramı yoksa, arşiv kaydı 30 yıl durabilir. (Ancak son yasal değişikliklerle bu süreler lehe kısaltılmıştır, 15 ve 30 yıl ayrımı suç tarihine göre değişir).

C. Yüz Kızartıcı Suçlarda Durum (Hırsızlık, Dolandırıcılık vb.)

Hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik gibi "Yüz Kızartıcı" suçlardan mahkum olanlar, cezaları silinse bile Devlet Memuru Olamazlar (DMK m.48). Ancak özel sektörde çalışmak ve diğer hakları (silah ruhsatı, ehliyet vb.) almak için yine de Memnu Hakların İadesi kararı almaları şarttır.

Yargıtay Kararları (Emsal ve Güncel)

Aygül Hukuk Bürosu arşivinden, silinme taleplerinde mahkemelerin dikkat ettiği hususlar:

1. Memnu Hakların İadesi İçin "İyi Hal" İncelemesi "Memnu hakların iadesi kararı verilebilmesi için şekli şartların (sürenin dolması) yanında, hükümlünün hayatını iyi halli sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması gerekir. Mahkeme, sadece süre doldu diye otomatik karar veremez, gerekirse kolluk araştırması yapmalıdır." Yargıtay 8. Ceza Dairesi, Esas: 2019/12500, Karar: 2020/4500

2. Arşiv Kaydının Silinmesinde Lehe Kanun "Adli Sicil Kanunu'nda yapılan değişiklikler sanık lehine yorumlanmalıdır. 2023 değişikliği öncesi suçlarda, memnu hakların iadesi kararı alındıktan sonra 15 yıl beklenmesine gerek yoktur, 5 yıllık süre dolduysa arşiv kaydı silinmelidir." Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararı

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. e-Devlet'ten sabıka kaydımı silebilir miyim? Hayır. e-Devlet sadece görüntüleme ve çıktı alma (resmi kuruma verme) içindir. Silme işlemi için Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'ne (Ankara) dilekçe göndermek veya mahkemeden karar almak gerekir.

2. Adli para cezasını ödedim, sicilimden ne zaman silinir? Para cezasını ödediğiniz an "Adli Sicil" kaydınızdan silinir ve "Arşiv"e düşer. Memnu hakların iadesi kararı alırsanız 5 yıl sonra, almazsanız 15 yıl sonra arşivden tamamen silinir.

3. Genel Bilgi Toplama (GBT) kaydı nasıl silinir? GBT, polisin kendi iç sistemidir. Adli sicil kaydı silinse bile GBT'de "Daha önce hakkında işlem yapılmıştır" notu kalabilir. Bunun için Valiliğe veya İçişleri Bakanlığı'na "GBT kaydının silinmesi" talepli idari başvuru yapılmalı, reddedilirse İdare Mahkemesi'nde dava açılmalıdır.

4. Gaziosmanpaşa'daki davamın sicilini Gaziosmanpaşa Mahkemesi mi siler? Evet. Memnu Hakların İadesi davası, cezayı veren mahkemede (Örn: Gaziosmanpaşa 5. Asliye Ceza Mahkemesi) veya ikamet ettiğiniz yerdeki aynı dereceli mahkemede açılır.

ÖRNEK DİLEKÇE: Memnu Hakların İadesi (Sabıka Temizleme) Talebi

GAZİOSMANPAŞA ( ) ASLİYE CEZA MAHKEMESİNE (Veya Ağır Ceza Mahkemesi ise oraya)

TALEP EDEN (HÜKÜMLÜ): Ad Soyad - TC Kimlik No VEKİLİ: Av. Süleyman AYGÜL - Gaziosmanpaşa/İSTANBUL

DAVALI: Hasımsız

KONU: Memnu Hakların İadesi Kararı Verilmesi Talebidir.

AÇIKLAMALAR:

1- Müvekkil, Mahkemenizin .../.../20... tarih, 20.../... Esas ve 20.../... Karar sayılı ilamı ile ... suçundan ... hapis cezası (veya adli para cezası) ile cezalandırılmıştır.

2- Söz konusu cezanın infazı .../.../20... tarihinde tamamen (hapis yatılarak/para ödenerek) tamamlanmıştır.

3- Cezanın infaz edildiği tarihten itibaren 5352 Sayılı Adli Sicil Kanunu'nun 13/A maddesinde öngörülen 3 yıllık yasal süre geçmiş bulunmaktadır.

4- Müvekkil, cezasını çektikten sonra hayatını iyi halli bir vatandaş olarak sürdürmüş, yeni bir suç işlememiş ve toplumla uyum sağlamıştır. Ancak adli sicil kaydında görünen bu durum, iş bulmasını ve bazı medeni haklarını kullanmasını engellemektedir.

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda arz edilen nedenlerle; Müvekkil hakkında MEMNU HAKLARIN İADESİNE (Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesine) karar verilmesini, kararın bir örneğinin Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'ne gönderilerek adli sicil/arşiv kaydının düzeltilmesinin sağlanmasını vekaleten arz ve talep ederim.

Hükümlü Vekili Av. Süleyman AYGÜL (e-imzalıdır)