İcra Hukukunda İhtiyati Haciz: Şartları, Teminat Oranları ve Kararın İcrası

• 13 Aralık 2025, 14:53

İcra Hukukunda İhtiyati Haciz: Şartları, Teminat Oranları ve Kararın İcrası

Giriş:

Normal bir icra takibinde; takip açılır, ödeme emri gider, itiraz süresi beklenir ve sonra haciz yapılır. Bu süre (en iyi ihtimalle 10-15 gün) borçlunun tüm malvarlığını devretmesi için yeterlidir. İhtiyati haciz, bu süreci "bypass" eder. Önce haciz konulur (bloke edilir), sonra borçluya "borcun var, öde" denir.

A. İhtiyati Haciz Şartları (İİK m.257)

Her alacak için ihtiyati haciz istenemez. Şartları şunlardır:

1. Alacak "Para" Olmalıdır İhtiyati haciz sadece para alacakları (veya para ile tazmin edilebilen alacaklar) için istenir. Bir malın teslimi veya bir işin yapılması için istenemez (Onlar için İhtiyati Tedbir istenir).

2. Alacak Rehinle Temin Edilmemiş Olmalıdır Alacaklının elinde zaten bir ipotek veya rehin varsa, devlet "Önce onu sat, ihtiyati hacze ihtiyacın yok" der.

3. Borcun Vadesi Gelmiş Olmalıdır (Kural) Borç muaccel (vadesi gelmiş) olmalıdır. Vadesi gelmeyen borç için kural olarak istenemez.

• İstisna (Vadesi Gelmeden İstenebilecek Haller):

  • Borçlunun belirli bir yerleşim yeri yoksa (Serseri ise).

  • Borçlu taahhütlerinden kurtulmak için mallarını kaçırıyor veya kaçmaya hazırlanıyorsa (İİK m.257/2).

B. Prosedür: Karar, Teminat ve Uygulama

1. Mahkemeden Karar Alma Alacaklı, elindeki belgelerle (Çek, Senet, Sözleşme vb.) Asliye Hukuk veya Asliye Ticaret Mahkemesi'ne başvurur. Duruşma yapılmaz, dosya üzerinden karar verilir.

2. Teminat Yatırma (%10 - %15) Mahkeme, "Ya borçlu haklıysa ve sen haksız yere adamın ticari itibarını zedelersen?" diyerek alacaklıdan bir güvence ister. Bu Teminat genellikle alacak miktarının %15'i oranındadır (Uygulamada %10 ile %20 arası değişir).

• İstisna: Alacak bir mahkeme ilamına (kararına) dayanıyorsa teminat aranmaz.

3. Kararın İcrası (10 Günlük Süre) Mahkemeden alınan ihtiyati haciz kararı, 10 gün içinde icra dairesine sunulup infazı istenmelidir. Yoksa karar kendiliğinden kalkar (İİK m.261).

4. Takibe Geçiş (7 Günlük Süre - Çok Kritik!) Mallara ihtiyati haciz konulduktan (veya tutanak tutulduktan) sonra, alacaklının 7 gün içinde esas icra takibini başlatması veya dava açması zorunludur (İİK m.264). Aksi takdirde ihtiyati haciz düşer ve alacaklı yatırdığı teminatı yakabilir.

C. İhtiyati Hacze İtiraz (İİK m.265)

Borçlu, kendisi yokken alınan bu karara karşı, haczi öğrendiği tarihten itibaren 7 gün içinde kararı veren mahkemeye itiraz edebilir.

• İtiraz Sebepleri Sınırlıdır:

  1. Mahkemenin yetkisine (Örn: Gaziosmanpaşa yetkili değil).

  2. Teminata (Örn: %15 az, %50 olmalı).

  3. İhtiyati haciz sebeplerine (Örn: Borcun vadesi gelmedi).

• Not: "Borcum yok" itirazı burada dinlenmez, o icra takibine yapılacak itirazdır.

Yargıtay Kararları (Numaralı ve Emsal)

Aygül Hukuk Bürosu arşivinden, ihtiyati haczin sınırlarını çizen kararlar:

1. Faturaya Dayalı İhtiyati Haciz "Sadece faturaya veya cari hesap ekstresine dayalı olarak, borçlunun imzası ve kabulü (mutabakatı) olmadan ihtiyati haciz kararı verilemez. İhtiyati haciz için alacağın varlığına dair 'yaklaşık ispat' aranır." Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, Esas: 2016/1450, Karar: 2017/2300

2. 7 Günlük "Takibe Geçiş" Süresi "Alacaklı, ihtiyati haciz kararının infazından (uygulanmasından) itibaren 7 gün içinde esas takibe geçmezse ihtiyati haciz hükümsüz kalır. Bu süre hak düşürücü olup mahkemece re'sen gözetilir." Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, Esas: 2018/5600, Karar: 2019/1200

3. Teminatsız İhtiyati Haciz (İlam Varlığı) "İlam niteliğindeki belgeler (Örn: İcra kefaleti, noter senedi) veya mahkeme ilamı varsa teminat aranmaz. Ancak adi senet veya çek için mutlaka uygun bir teminat alınmalıdır." Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, Esas: 2015/12300, Karar: 2016/4500

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. İhtiyati haciz ile banka hesabını dondurabilir miyim? Evet. En yaygın uygulama budur. Mahkeme kararı icra dairesine verilir, daire bankalara "E-Haciz" (89/1 Haciz İhbarnamesi değil, blokaj) gönderir. Borçlu sabah uyandığında hesaplarını kullanamaz.

2. Çekim yazıldı (karşılıksız), hemen haciz yapabilir miyim? Evet. "Arkadı yazdırılmış" (bankaya ibraz edilmiş ve ödenmemiş) çek, ihtiyati haciz için en güçlü belgedir. Mahkemeden 1 günde karar alıp, 2. gün borçlunun iş yerine gidebilirsiniz.

3. Teminatı ne zaman geri alabilirim? Alacaklı davayı/takibi kazanıp alacağını tahsil ederse veya borçlunun zararı olmadığı kesinleşirse teminat iade edilir.

4. İhtiyati haciz kararı almak için karşı tarafa haber verilir mi? Hayır. İhtiyati haczin mantığı "sürpriz" olmasıdır. Karar alınıp uygulanana kadar borçlunun haberi olmaz, tebligat yapılmaz.

5. Gaziosmanpaşa'daki bir borçlu için Çağlayan Adliyesi'nden karar alabilir miyim? Yetkili mahkeme genel kurallara göredir (Borçlunun yeri veya sözleşmenin ifa yeri). Ancak ihtiyati haciz kararı Türkiye'nin her yerinde infaz edilebilir. Yani Çağlayan'dan alınan karar, Gaziosmanpaşa İcra Dairesi aracılığıyla uygulanabilir.

ÖRNEK DİLEKÇE: İhtiyati Haciz Talep Dilekçesi (Çeke Dayalı)

Bu dilekçe, karşılıksız çıkan bir çek için "şok haciz" talep eden dilekçedir.

GAZİOSMANPAŞA ( ) ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNE

İHTİYATİ HACİZ İSTEYEN (ALACAKLI): Ad Soyad - TC Kimlik No VEKİLİ: Av. Süleyman AYGÜL - Gaziosmanpaşa/İSTANBUL

KARŞI TARAF (BORÇLU): ... Ltd. Şti. / Ad Soyad - Adres

KONU: Alacağın tahsilini güvence altına almak için borçlunun taşınır ve taşınmaz malları ile 3. kişilerdeki hak ve alacakları üzerine İHTİYATİ HACİZ konulması talebidir.

ALACAK MİKTARI: ... TL (Çek bedeli + Çek tazminatı)

AÇIKLAMALAR:

1- Müvekkil, borçlu şirketten olan ticari alacağına karşılık ... Bankası ... Şubesi'ne ait, .../.../2025 keşide tarihli, ... Çek numaralı ve ... TL bedelli çeki teslim almıştır.

2- Söz konusu çek, yasal süresi içerisinde bankaya ibraz edilmiş ancak "KARŞILIKSIZDIR" işlemi yapılmıştır. (Çek ön ve arka yüzü ektedir).

3- Borçlu, borcunu ödemediği gibi haricen aldığımız duyumlara göre malvarlığını kaçırma ve üçüncü şahıslara devretme hazırlığı içerisindedir. Alacağımız rehinle temin edilmemiştir.

4- İİK m.257 ve TTK hükümleri gereğince; alacağımızın sürüncemede kalmaması ve müvekkilin telafisi güç zararlara uğramaması için, mahkemenizce takdir edilecek teminat karşılığında borçlunun malvarlığı üzerine ihtiyati haciz kararı verilmesini talep ederiz.

HUKUKİ NEDENLER: İİK m.257 vd., TTK ve ilgili mevzuat. DELİLLER: ... tarihli ve ... bedelli Çek aslı (veya banka onaylı sureti), banka ibraz kaşesi.

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda arz edilen nedenlerle;

1. Talebimizin KABULÜNE,

2. Borçlunun borca yetecek kadar menkul ve gayrimenkul malları ile banka hesapları ve 3. kişilerdeki hak edişleri üzerine, teminat karşılığında İHTİYATİ HACİZ KONULMASINA,

3. Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini vekaleten arz ve talep ederim.

Alacaklı Vekili Av. Süleyman AYGÜL (e-imzalıdır)

4. Kaynakça

• Mevzuat: 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu (Madde 257-268).

• Yargıtay Kararları: Yargıtay 11. ve 19. Hukuk Dairesi Kararları.

• Kitap: Kuru, B. (2018). İhtiyati Haciz.

• Makale: "Kambiyo Senetlerine Dayalı İhtiyati Haciz Şartları".