Para Paylaşımı Nasıl Yapılır? Sıra Cetveline İtiraz Davası ve Muvazaa İddiası

• 13 Aralık 2025, 14:33

Para Paylaşımı Nasıl Yapılır? Sıra Cetveline İtiraz Davası ve Muvazaa İddiası

Sıra Cetveli ve Paylaşım

Giriş: 

İcra dairesi, malı sattıktan sonra kasadaki paraya bakar. Eğer para, dosyadaki tüm alacakları (faiz ve masraflar dahil) karşılıyorsa sıra cetveli yapmaz, parayı dağıtır. Ancak para yetmiyorsa –ki %90 yetmez– İİK m.140 gereği Sıra Cetveli düzenlenir.

A. Paranın Paylaştırılmasında Temel Kurallar

Sıra cetveline girmeden önce, masadan "öncelikle" kalkacak paralar vardır.

1. Satış ve Paylaştırma Masrafları: (İİK m.138/2)

   • Malın aynından doğan masraflar (yediemin ücreti, ilan parası, satış memuru ücreti) en başta kesilir. Bu para kimseye sorulmadan ayrılır.

2. Rüçhanlı (Öncelikli) Alacaklar (Rehin/İpotek):

   • Satılan mal üzerinde rehin (ipotek veya menkul rehni) varsa, rehin bedeli satış masraflarından sonra sıra cetveline girmeden doğrudan rehin alacaklısına ödenir.

   • Önemli Detay: Rehin alacaklısının alacağı ödendikten sonra para artarsa, artan kısım sıra cetvelindeki diğer (haciz) alacaklılarına dağıtılır.

B. Sıra Cetvelindeki İmtiyaz Sıralaması (İİK m.206)

Artan para için İcra İflas Kanunu alacaklıları 4 sıraya ayırmıştır. Üst sıradaki alacaklılar paralarını %100 almadan, alt sıraya 1 kuruş dahi geçmez.

• 1. Sıra (İşçi ve Aile Hukuku Alacakları):

  • İşçilerin, iş ilişkisine dayanan ve iflas/haciz tarihinden geriye doğru bir yıl içinde doğmuş olan ücret alacakları ve kıdem tazminatları.

  • Aile hukukundan doğan nafaka alacakları.

• 2. Sıra (Vesayet ve Velayet):

  • Velayet ve vesayet altındaki kişilerin, vasi veya velilerinden olan alacakları.

• 3. Sıra (Özel Kanunlar):

  • Özel kanunlarında imtiyazlı olduğu belirtilen alacaklar (Çok nadirdir).

• 4. Sıra (İmtiyazsız / Adi Alacaklar):

  • Bankalar, senet alacaklıları, fatura alacaklıları, vergi dairesi (Malın aynından doğmayan vergiler buradadır - 6183 SK. m.21'deki istisna hariç).

  • Genellikle kavga burada çıkar çünkü para buraya nadiren ulaşır.

C. Aynı Sırada Yer Alanlar: Garame Usulü

Aynı sıradaki alacaklılar arasında öncelik yoktur. Para, alacaklıların alacak miktarları oranında paylaştırılır. Buna Garame (Orantılı Paylaşım) denir.

• Örnek: Kasada 100.000 TL var. A'nın 200.000 TL, B'nin 200.000 TL alacağı var (Toplam borç 400.000 TL). İkisi de aynı sıradaysa, paranın yarısı (%25 karşılama oranı) A'ya, yarısı B'ye verilir. "Benim haczim daha eski tarihli" iddiası aynı sıradaki imtiyazsız alacaklarda (hacze iştirak şartları yoksa) geçerli değildir, ancak 4. sırada haciz tarihine göre öncelik esastır. (Burayı düzeltmek gerekir: Haciz yoluyla takipte 100-101. maddelerdeki iştirak yoksa, ilk haczi koyan parayı alır. İflasta ise garame yapılır. Bu ayrım çok kritiktir).

DÜZELTME VE AKADEMİK NOT (Haciz vs. İflas): Yukarıdaki sıralama (m.206) İflas ve Hacze İştirak (m.100-101) hallerinde geçerlidir. Normal bir icra takibinde (Haciz Yolu), kural "Önce Haciz Koyan Parayı Alır" kuralıdır (İİK m.100).

• 1. Haciz Sahibi: Paranın tamamını alır.

• 2. Haciz Sahibi: Artarsa alır.

• İstisna: İlk haciz sahibinin haczine "İştirak" (Katılma) şartlarını taşıyan biri varsa (Örn: İlk hacizden önce açılmış bir dava veya aciz belgesi varsa), o zaman aralarında garame yapılır.

D. Sıra Cetveline Karşı Başvuru Yolları (En Kritik Bölüm)

Sıra cetveli tebliğ edildiğinde alacaklının önünde iki yol vardır. Yanlış yola girmek hak kaybına neden olur.

1. Sıra Cetveline ŞİKAYET (İİK m.142/3)

• Sebep: Sıra cetvelindeki usul hataları. "Beni 4. sıraya yazdınız ama ben işçiyim 1. sırada olmalıyım" veya "Faiz hesabını yanlış yaptınız, bana daha çok para düşmeliydi" gibi iddialar.

• Merci: İcra Mahkemesi.

• Süre: 7 Gün.

• Sonuç: Şikayet kabul edilirse sıra cetveli iptal edilir, memur yenisini yapar.

2. Sıra Cetveline İTİRAZ DAVASI (Muvazaa Davası) (İİK m.142/1)

• Sebep: Esasa ilişkin itirazlar. "Önümdeki alacaklının (örneğin borçlunun kardeşi) alacağı sahte. Sırf ben para almayayım diye danışıklı (muvazaalı) takip yaptılar" iddiası.

• Merci: Genel Mahkemeler (Asliye Hukuk / Asliye Ticaret).

• Süre: 7 Gün.

• İspat Yükü: Bu davada ispat yükü, alacağının gerçek olduğunu iddia eden davalı alacaklıdadır. Davacı (itiraz eden), sadece "bu alacak sahte" der, davalı "hayır gerçek, işte defterlerim, banka kayıtlarım" diye ispatlamak zorundadır.

• Sonuç: Dava kazanılırsa, sahte alacaklıya ayrılan para, davayı kazanan (itiraz eden) alacaklıya ödenir.

Yargıtay Kararları (Numaralı ve Özetli)

Bu kararlar, özellikle "Muvazaa" iddialarında ispat yükünün nasıl yer değiştirdiğini gösterir.

1. Şikayet mi İtiraz mı? Ayrım Kriteri "Davacı, sıra cetvelinde yer alan diğer alacaklının alacağının esas ve miktarına yönelik itirazda bulunuyorsa bu 'Sıra Cetveline İtiraz Davası'dır ve Genel Mahkemeler görevlidir. Ancak sadece sıraya (rütbeye) yönelik itiraz varsa görev İcra Mahkemesidir." Yargıtay 23. Hukuk Dairesi, Esas: 2016/5420, Karar: 2018/1250

2. Muvazaa İddiasında İspat Yükü (Çok Önemli) "Sıra cetveline itiraz davasında, alacağın varlığını ve gerçekliğini ispat yükü davalı (alacaklı) taraftadır. Sadece bono veya çek sunulması, alacağın gerçek olduğunu ispatlamaya yetmez; alacağın temel ilişkisinin (ticari defter, banka kaydı vb.) kanıtlanması gerekir." Yargıtay 23. Hukuk Dairesi, Esas: 2015/8560, Karar: 2017/2300

3. Devletin Vergi Alacağı ve Rüçhan Hakkı "6183 sayılı Kanun kapsamındaki vergi alacakları, rehinli alacaklardan sonra gelir. Ancak satılan malın aynından doğan vergiler (Emlak vergisi, MTV) rehinli alacaktan da önce ödenir." Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, Esas: 2019/1230, Karar: 2019/14500

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Sıra cetveline itiraz etmek satışı durdurur mu? Hayır, satış zaten yapılmıştır. Ancak paranın dağıtılmasını durdurur. Mahkeme, dava sonuçlanana kadar paranın bankada nemalandırılmasına (faiz işlemesine) karar verir.

2. Borçlunun kardeşi senet koyup sıraya girmiş, ne yapabilirim? Bu klasik bir "Muvazaa" örneğidir. Borçlunun kardeşi, parayı sizden kaçırmak için sahte senetle takip başlatmıştır. Derhal Genel Mahkemede "Sıra Cetveline İtiraz Davası" açmalısınız. Kardeş, o borcu doğuran ticari ilişkiyi ispatlayamazsa parayı siz alırsınız.

3. İşçiyim, banka ipoteğinden önce para alabilir miyim? Hayır. İpotek (Rehin) hakkı, işçi alacağından da önce gelir. Önce ipotekli banka parasını alır, para artarsa 1. sıradaki işçiye ödeme yapılır.

4. MTV borcu ödenmeden araç satışı parası alacaklıya verilir mi? Hayır. Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV), aracın "aynından doğan" vergi olduğu için satış masrafları gibi en baştan kesilir. Kalan para alacaklılara dağıtılır.

ÖRNEK DİLEKÇE: Sıra Cetveline İtiraz (Muvazaa Nedeniyle)

Bu dilekçe, uygulamada en çok para kazandıran ve en stratejik dilekçedir.

İSTANBUL ( ) ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE

DAVACI (GERÇEK ALACAKLI): Ad Soyad - TC Kimlik No - Adres VEKİLİ: Av. Süleyman AYGÜL - Gaziosmanpaşa/İSTANBUL

DAVALI (MUVAZAALI ALACAKLI): Ad Soyad (Sıra cetvelinde üstte görünen kişi)

KONU: Gaziosmanpaşa ... İcra Dairesi'nin 2025/... sayılı dosyasında düzenlenen .../.../2025 tarihli sıra cetveline itirazımızla, davalı alacağının MUVAZAA NEDENİYLE İPTALİ ve bu miktarın müvekkile ödenmesi talebidir (İİK m.142).

İCRA DOSYASI: Gaziosmanpaşa ... İcra Dairesi 2025/... E.

AÇIKLAMALAR:

1- Müvekkilimin borçlu ...'dan olan alacağı nedeniyle başlattığımız icra takibinde, borçluya ait taşınmaz satılmış ve bedeli paylaşıma konu edilmiştir.

2- İcra dairesince düzenlenen sıra cetvelinde, Davalı ... isimli şahıs, 1. sırada gösterilmiş ve satış bedelinin büyük kısmı kendisine ayrılmıştır. Müvekkil ise 2. sırada kalmış ve alacağına kavuşamamıştır.

3- Davalının alacağı TAMAMEN MUVAZAALIDIR (SAHTEDİR). Şöyle ki;

• Davalı, borçlunun (kardeşi/ortağı/yakını) dır.

• Takip dayanağı senet, müvekkilin takibinden hemen sonra, geriye dönük tarih atılarak düzenlenmiştir.

• Davalı ile borçlu arasında bu miktarda (Örn: 5 Milyon TL) bir borcu doğuracak hiçbir ticari ilişki, banka hareketi veya fatura yoktur.

• Amaç, müvekkilin alacağını tahsil etmesini engellemek ve mal kaçırmaktır.

4- Yargıtay içtihatları uyarınca (Örn: Yargıtay 23. HD. E.2015/8560), bu davada alacağın varlığını ve gerçek bir borç ilişkisine dayandığını ispat yükü DAVALIYA aittir. Davalının soyut bono dışında hiçbir delili yoktur.

5- Yasal 7 günlük süre içinde itirazımızı sunuyor, muvazaalı alacağın cetvelden çıkarılmasını talep ediyoruz.

HUKUKİ NEDENLER: İİK m.142, TBK m.19 (Muvazaa) ve ilgili mevzuat. DELİLLER: İcra dosyası, banka kayıtları, ticaret sicil kayıtları, tanık, yemin ve bilirkişi incelemesi.

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda arz edilen nedenlerle;

1. Davamızın KABULÜNE,

2. Davalı alacağının muvazaa nedeniyle sıra cetvelinden TERKİNİNE (Çıkarılmasına),

3. Davalıya ayrılan payın, alacak ve fer'ileri oranında müvekkile ÖDENMESİNE,

4. Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini vekaleten arz ve talep ederim.

Davacı Vekili Av. Süleyman AYGÜL (e-imzalıdır)

4. Kaynakça

• Mevzuat: 2004 Sayılı İİK (m.100, 138, 140, 142, 206), 6183 Sayılı AATUHK.

• Yargıtay Kararları: Yargıtay 23. ve 12. Hukuk Dairelerinin "Sıra Cetveli" İçtihatları.

• Akademik Eser: Postacıoğlu, İ. (2015). İcra Hukukunda Hacze İştirak ve Sıra Cetveli.