Taahhüdü İhlal ve Nafaka Borcu Hapsi: İcra Ceza Mahkemesi Süreci

• 13 Aralık 2025, 14:49

Taahhüdü İhlal ve Nafaka Borcu Hapsi: İcra Ceza Mahkemesi Süreci

Giriş: Ceza Hukuku ile İcra Hukukunun Kesişimi

İcra suçları, klasik anlamda birer "adli suç" değildir. Bunlar "disiplin" veya "tazyik" hapsi gerektiren eylemlerdir. Bu nedenle sabıka kaydına (adli sicil) işlemezler ve borç ödendiği anda ceza düşer, kişi tahliye olur.

A. En Yaygın İcra Suçları

1. Ödeme Şartını İhlal (Taahhüdü İhlal) Suçu (İİK m.340) Halk arasında "Taahhüt Mağdurları" olarak bilinen konudur. Borçlunun, icra dairesinde borcunu belirli taksitlerle ödeyeceğine dair resmi bir söz (taahhüt) verip, bu sözünü tutmamasıdır.

• Cezası: 3 aya kadar tazyik hapsi.

• Şartları (Çok Önemli): Yargıtay, taahhüdü ihlalden ceza vermek için çok sıkı şartlar arar. Eğer taahhüt tutanağında; ana para, faiz, vekalet ücreti, takip masrafları ve taahhüt tarihine kadar işleyecek faiz kuruşu kuruşuna hesaplanıp tek bir rakam (yekün) olarak yazılmamışsa ceza verilmez, beraat kararı çıkar.

• Ödeme: Borçlu hapse girse bile borcu öderse derhal tahliye olur.

2. Nafaka Borcunu Ödememe Suçu (İİK m.344) Aile mahkemesi tarafından hükmedilen aylık nafakanın ödenmemesi suçtur.

• Kapsam: Sadece "işleyen" (cari) ayın nafakası şikayet konusu olabilir. Birikmiş nafaka borçları (adi alacak sayıldığı için) hapis cezası gerektirmez.

• Cezası: 3 aya kadar tazyik hapsi.

• Özellik: Şikayet süresi, ödenmeyen her ay için yeniden başlar. Ancak geriye dönük en fazla 3 aylık nafaka için şikayet yapılabilir.

3. Mal Beyanında Bulunmama Suçu (İİK m.76) Eskiden çok yaygındı, şimdi uygulaması değişti. Borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren süresi içinde mal beyanında bulunmazsa hapis cezası alabilir.

• Uygulama: Bu hapis cezası, borçluyu "beyanda bulunmaya zorlamak" içindir. Borçlu yakalanıp hapse atılmadan önce veya hapisteyken "tek bir dilekçe" ile mal beyanında bulunursa ceza düşer.

4. Ticari İşletme Yöneticisinin Sorumluluğu (İİK m.333/a) Şirket iflas ettiğinde veya borca batıkken, alacaklıyı zarara uğratmak kastıyla şirketin malvarlığını eksilten veya kötü yöneten yöneticiler (Müdürler/Yönetim Kurulu) cezai sorumluluk altına girer.

B. Yargılama Usulü ve Süreler

• Görevli Mahkeme: İcra Ceza Mahkemesi.

• Şikayet Süresi (Hak Düşürücü): Alacaklı, fiilin işlendiğini öğrendiği tarihten itibaren 3 ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde şikayetçi olmalıdır. (İİK m.347).

• Yargılama: Basit usulle yapılır. Borçlunun savunması alınmadan hapis cezası verilemez.

• Sabıka Kaydı: Bu cezalar adli sicil (sabıka) kaydına İŞLENMEZ.

Yargıtay Kararları (Numaralı ve Emsal)

Aşağıdaki kararlar, taahhüdü ihlal davalarında Aygül Hukuk Bürosu'nun savunma stratejilerinde kullandığı temel taşlardır.

1. Taahhüdü İhlalde "Ayrıntılı Hesap Dökümü" Şartı "Taahhüt tutanağında; takip çıkış miktarı, işleyen ve işleyecek faiz, vekalet ücreti, harç ve masrafların kalem kalem gösterilerek toplam borç miktarının açıkça yazılması gerekir. Rakamların yuvarlama usulüyle yazılması veya kalemlerin belirsiz olması halinde, taahhüt hukuken geçersizdir ve sanığın beraatine karar verilmelidir." Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, Esas: 2019/5420, Karar: 2019/12500

2. Birikmiş Nafaka İçin Hapis Cezası Verilemez "İİK m.344 gereğince nafaka borcundan dolayı ceza verilebilmesi için, nafakanın işleyen dönem (aylık cari) nafaka olması gerekir. Birikmiş nafaka alacağı adi alacak hükmündedir ve cezai yaptırımı yoktur." Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, Esas: 2018/3250, Karar: 2018/8500

3. Şikayet Hakkının Düşmesi (3 Ay Kuralı) "Nafaka eylemlerinde şikayet süresi, aylık nafakanın ödenmesi gereken tarihten itibaren 3 aydır. Örneğin Ocak ayı nafakası için Nisan ayı geçtikten sonra şikayette bulunulamaz." Yargıtay Ceza Genel Kurulu, Esas: 2015/16-450, Karar: 2017/220

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Kredi kartı borcumdan dolayı hapse girer miyim? Hayır. Kredi kartı, kredi veya senet borçları nedeniyle doğrudan hapis cezası yoktur. Ancak, icra dairesine gidip "Ben bu borcu şu tarihlerde ödeyeceğim" diye imza atar (taahhüt verir) ve ödemezseniz, işte o zaman "Taahhüdü İhlal" suçundan 3 ay hapis cezası alırsınız.

2. Borcu ödersem hapis cezası kalkar mı? Evet. İcra suçlarında amaç tahsilattır. Borç (veya taahhüt edilen kısım) ödendiği an, dava düşer; kişi hapisteyse hemen tahliye edilir.

3. Hastalık veya işsizlik nedeniyle ödeyemedim, ceza alır mıyım? Taahhüdü ihlal suçunda "ödeme gücü olmadığı" savunması genellikle kabul edilmez. Çünkü Yargıtay "Ödeyemeyeceksen taahhüt vermeyecektin" görüşündedir. Ancak yangın, deprem gibi mücbir sebepler istisnadır.

4. Gaziosmanpaşa'daki dosyam için şikayeti nerede yapmalıyım? İcra takibinin yapıldığı yerdeki İcra Ceza Mahkemesi yetkilidir. Gaziosmanpaşa İcra Dairesi dosyaları için Gaziosmanpaşa İcra Ceza Mahkemesi'ne başvurulur.

5. Avukat tutmak zorunda mıyım? Sanık (borçlu) iseniz, hapis cezası riski olduğu için mutlaka avukatla temsil edilmelisiniz. Şekil şartlarındaki bir hata (Yargıtay kararlarında bahsettiğimiz gibi) sizi hapis yatmaktan kurtarabilir.

ÖRNEK DİLEKÇE: Taahhüdü İhlal Şikayet Dilekçesi

Bu dilekçe, borçlunun icra dairesinde verdiği sözü tutmaması üzerine alacaklının cezalandırma talebini içerir.

GAZİOSMANPAŞA ( ) İCRA CEZA MAHKEMESİNE

MÜŞTEKİ (ALACAKLI): Ad Soyad - TC Kimlik No VEKİLİ: Av. Süleyman AYGÜL - Gaziosmanpaşa/İSTANBUL

SANIK (BORÇLU): Ad Soyad - Adres

SUÇ: Ödeme Şartını İhlal (İİK m.340) SUÇ TARİHİ: .../.../2025 (İlk taksidin ödenmediği tarih) İCRA DOSYASI: Gaziosmanpaşa ... İcra Dairesi 2025/... E.

AÇIKLAMALAR:

1- Sanık/Borçlu aleyhine yukarıda numarası belirtilen icra dosyası ile takip başlatılmış ve takip kesinleşmiştir.

2- Sanık .../.../2025 tarihinde icra dairesine bizzat gelerek (veya haciz sırasında), borcunu belirli taksitler halinde ödeyeceğini beyan etmiş ve bu beyanı İcra İflas Kanunu'nun aradığı tüm şekil şartlarına uygun olarak tutanağa bağlanmıştır.

3- Taahhüt tutanağında; ana para, faiz, vekalet ücreti, harç ve taahhüt tarihine kadar işleyen faiz ile taahhüt tarihinden son taksit tarihine kadar işleyecek faizler ayrı ayrı hesaplanmış, toplam borç dökümü yapılmış ve sanık tarafından imzalanmıştır. Müvekkil (veya vekili olarak tarafımızca) bu taahhüt kabul edilmiştir.

4- Ancak sanık, taahhüt ettiği taksitlerden .../.../2025 tarihli ... TL tutarındaki taksidini (ve takip eden taksitleri) haklı bir neden olmaksızın ödememiştir.

5- Sanığın eylemi İİK m.340 kapsamındaki suçu oluşturduğundan, cezalandırılmasına karar verilmesini talep ederiz.

HUKUKİ NEDENLER: İİK m.340 ve ilgili mevzuat. DELİLLER: İcra dosyası, .../.../2025 tarihli ödeme taahhüdü tutanağı.

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda arz edilen nedenlerle;

1. Sanığın eylemine uyan İİK m.340 gereğince 3 AYA KADAR TAZYİK HAPSİ İLE CEZALANDIRILMASINA,

2. Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin sanığa yükletilmesine karar verilmesini vekaleten arz ve talep ederim.

Müşteki Vekili Av. Süleyman AYGÜL (e-imzalıdır)

4. Kaynakça

• Mevzuat: 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu (Madde 340, 344, 347).

• Yargıtay Kararları: Yargıtay 12. Hukuk Dairesi ve Ceza Genel Kurulu Kararları.

• Kitap: Uyar, T. (2018). İcra ve İflas Suçları.

• Makale: "Taahhüdü İhlal Suçunda Geçerlilik Şartları ve Yargıtay Uygulaması".